W tej sekcji znajdziesz ćwiczenia związane z instalacją systemu Linux, konfiguracją systemu po instalacji oraz zarządzaniem menedżerem startowym na przykładzie dystrybucji Ubuntu.
Przygotuj komputer do instalacji Ubuntu. Zainstaluj program do nagrywania obrazów ISO, np. Rufus, i stwórz bootowalny pendrive z obrazem ISO Ubuntu (można go pobrać ze strony: https://ubuntu.com/download/desktop).
Podłącz bootowalny pendrive do komputera, uruchom go ponownie i wejdź do BIOS-u. Ustaw pendrive jako pierwszy dysk rozruchowy. Po restarcie komputer powinien uruchomić instalator Ubuntu.
W instalatorze wybierz język (np. polski), kliknij "Zainstaluj Ubuntu". Wybierz odpowiednią strefę czasową, układ klawiatury i typ instalacji (np. instalacja obok istniejącego systemu lub instalacja na całym dysku). Postępuj zgodnie z instrukcjami, aby zakończyć instalację.
Po zakończeniu instalacji uruchom system i zaloguj się. Pierwszym krokiem jest zaktualizowanie systemu. Otwórz terminal i użyj poniższej komendy, aby zaktualizować wszystkie pakiety:
sudo apt update && sudo apt upgrade
Po zakończeniu aktualizacji uruchom komputer ponownie.
W Ubuntu domyślnie zainstalowane są podstawowe aplikacje. Możesz zainstalować dodatkowe aplikacje, np. edytory tekstu, programy biurowe lub przeglądarki internetowe. Aby zainstalować oprogramowanie, użyj komendy:
sudo apt install
Na przykład, aby zainstalować Firefox, wpisz:
sudo apt install firefox
Po zainstalowaniu systemu, możesz dodać nowych użytkowników, korzystając z poniższej komendy:
sudo adduser nowy_uzytkownik
Aby dodać użytkownika do grupy administracyjnej, użyj:
sudo usermod -aG sudo nowy_uzytkownik
GRUB to menedżer rozruchu, który zarządza systemami operacyjnymi na komputerze. Aby edytować ustawienia GRUB, otwórz terminal i wykonaj poniższą komendę:
sudo nano /etc/default/grub
W tym pliku możesz edytować takie parametry jak czas wyświetlania menu GRUB czy domyślny system operacyjny. Po zapisaniu zmian, zaktualizuj GRUB za pomocą:
sudo update-grub
Jeśli masz zainstalowanych kilka systemów operacyjnych, GRUB pozwala wybrać, który system będzie uruchamiany domyślnie. Aby zmienić domyślny system, edytuj plik GRUB, jak opisano wcześniej, i zmień linię GRUB_DEFAULT=0 na numer pozycji w menu (np. GRUB_DEFAULT=1 dla drugiego systemu w menu).
Po zapisaniu zmian uruchom komendę:
sudo update-grub
Jeśli chcesz przywrócić domyślne ustawienia GRUB, wykonaj poniższą komendę:
sudo dpkg-reconfigure grub-pc
Postępuj zgodnie z instrukcjami na ekranie, aby zresetować ustawienia GRUB.
Użyj poniższej komendy, aby zainstalować sterowniki karty graficznej:
sudo ubuntu-drivers autoinstall
Po zakończeniu instalacji uruchom komputer ponownie.
Aby skonfigurować zaporę sieciową w Ubuntu, użyj poniższej komendy:
sudo ufw enable
Aby sprawdzić status zapory, wpisz:
sudo ufw status
Edytuj plik konfiguracyjny interfejsu sieciowego:
sudo nano /etc/netplan/00-installer-config.yaml
Wprowadź odpowiednie ustawienia dla statycznego adresu IP, a następnie zastosuj zmiany:
sudo netplan apply
Aby zainstalować serwer SSH, użyj poniższej komendy:
sudo apt install openssh-server
Aby sprawdzić status usługi SSH, wpisz:
sudo systemctl status ssh
Aby sprawdzić dostępne dyski i partycje, użyj:
lsblk
Uruchom narzędzie GParted, aby utworzyć nową partycję:
sudo gparted
Aby zainstalować VirtualBox, użyj:
sudo apt install virtualbox
Aby monitorować użycie pamięci, użyj:
free -h
Aby sprawdzić stan dysku twardego, użyj:
sudo smartctl -a /dev/sda
Jeśli chcesz zmienić tryb systemu plików na "read-only", użyj poniższej komendy:
sudo mount -o remount,ro /
Aby wykonać kopię zapasową systemu, użyj:
sudo rsync -a / /backup