Ćwiczenia z systemu Linux – INF.02

Oto przykładowe zadania praktyczne i teoretyczne do każdego z wymienionych tematów. Ćwiczenia można wykorzystać w klasie technikum informatycznego (INF.03) w ramach nauki obsługi systemu Linux w trybie tekstowym i graficznym.

Wielodostępny system operacyjny Linux

1. Wiadomości wstępne dotyczące architektury systemu Linux

Zadanie: Wypisz i krótko opisz podstawowe komponenty systemu Linux (jądro, powłoka, menedżer pakietów, środowisko graficzne, system plików).

📘 Wskazówka: Użyj uname -a, ps -p 1, ls /bin, echo $SHELL

2. Zarządzanie procesami w systemie Linux

Zadanie: Uruchom dowolny program w tle, sprawdź jego PID, a następnie zakończ go.

📘 Wskazówka: użyj top, ps aux, kill, jobs, bg, fg

3. Tworzenie kont użytkowników w środowisku tekstowym

Zadanie: Stwórz użytkownika uczen1 z domyślnym katalogiem i powłoką bash.

sudo useradd -m -s /bin/bash uczen1 && sudo passwd uczen1

4. Zarządzanie grupami i użytkownikami w środowisku graficznym

Zadanie: W środowisku graficznym (np. GNOME, KDE) dodaj użytkownika testowy, przypisz go do nowej grupy kursanci, a następnie usuń tę grupę.

📘 Narzędzie: „Użytkownicy i grupy” lub gnome-control-center

5. Wielodostępność

Zadanie: Zaloguj się jako dwóch różnych użytkowników jednocześnie (na różnych konsolach TTY) i uruchom program top oraz htop, porównując obciążenie.

🖥️ Użyj Ctrl+Alt+F1, Ctrl+Alt+F2 do przełączania konsol

6. System plików systemu Linux

Zadanie: Opisz różnicę między /etc, /home, /var, /usr oraz sprawdź ich rozmiar.

du -sh /etc /home /var /usr

Podstawowe operacje systemu Linux

1. Uzyskiwanie pomocy systemowej

Zadanie: Sprawdź działanie komendy chmod korzystając z man i --help.

man chmod
chmod --help

2. Ułatwienia i zasady korzystania z konsoli

Zadanie: Skorzystaj z historii poleceń i autouzupełniania (Tab). Wyświetl 10 ostatnich poleceń.

history | tail -n 10

3. Znaki globalne (wildcards)

Zadanie: W katalogu testowym stwórz kilka plików (plik1.txt, plik2.log, dane1.txt). Skopiuj wszystkie pliki .txt do katalogu kopie.

cp *.txt kopie/

Zarządzanie systemem Linux

1. Zarządzanie plikami i folderami

Zadanie: Utwórz strukturę katalogów projekty/web/html, a następnie przenieś plik index.html do katalogu html.

mkdir -p projekty/web/html
mv index.html projekty/web/html/

2. Wyszukiwanie plików

Zadanie: Znajdź wszystkie pliki .log w katalogu /var i zapisz wyniki do pliku wyniki.txt.

find /var -name "*.log" > wyniki.txt

3. Dowiązania do plików

Zadanie: Utwórz dowiązanie symboliczne do pliku dokument.txt o nazwie link_do_dokumentu.

ln -s dokument.txt link_do_dokumentu

4. Błędy związane z dowiązaniami

Zadanie: Usuń plik oryginalny i sprawdź działanie dowiązania symbolicznego.

rm dokument.txt
cat link_do_dokumentu

5. Zbiory ukryte

Zadanie: Utwórz plik ukryty .sekret.txt, a następnie wyświetl listę ukrytych plików w katalogu.

touch .sekret.txt
ls -a

6. Ścieżki dostępu

Zadanie: Utwórz plik test.txt i zapisz jego pełną ścieżkę do pliku sciezka.txt.

realpath test.txt > sciezka.txt

7. Uprawnienia do plików i katalogów

Zadanie: Zmień uprawnienia pliku plik.txt, aby tylko właściciel mógł go odczytać i zapisywać.

chmod 600 plik.txt

8. Właściciele zbiorów

Zadanie: Zmień właściciela pliku dane.log na użytkownika uczen1.

sudo chown uczen1 dane.log